به گزارش بهارانه، این کمبود آب برای شهرها و مناطقی که شغل و حرفه اصلی ساکنان آن کشاورزی است بیش از دیگر نقاط حساسیت ایجاد کرده ؛ چرا که این بحران آینده شغلی و اقتصادی مردم منطقه را به خطر می اندازد.

شهرستان بهار نیز به دلیل حرفه ساکنان آن از این قاعده مستثنی نیست و آنچه که بیش از هر موضوع دیگر حساسیت را برای منطقه بهار بالا برده نوع کشت این منطقه است. بهار به قطب تولید سیب زمینی در کشور شهرت یافته است ، محصولی که گفته می شود برای تولید یکی کیلوی آن 800 لیتر آب شیرین نیاز است.

اما چرا مردم بهار به کشت سیب زمینی گرایش دارند؟

سالهاست که مردم این منطقه به کشاورزی مشغولند ؛ اما در سال های گذشته شاهد افزایش گرایش کشاورزان به کشت سیب زمینی بوده ایم.

محمد یکی از کشاورزان بهاری می گوید: یک درد ما این است که تا چند سال پیش در اطراف زمینهای کشاورزی درختای زیادی بود کهنمی توانستیم بیشتر از چند صد متر را ببینیم اما سیب زمینی هرچه درخت بود را  همراه با اب از ما گرفت وکشاورزان عزیز برای کاشتن چند بوته بیشتر سیب زمینی همه را از بین بردند طوری که از کنار شهر بهار میتوانی روستاهای اطراف را ببینی.

این میل شدید کشاورزان بهاری به کشت سیب زمینی به حدی است که کشاورزان پا را از منطقه بهار و استان همدان فراتر نهاده و در استان های اطراف اقدام به کشت این محصول می کنند.

این میل شدید کشاورزان به کشت سیب زمینی در صورتی است که بازار فروش این محصول دارای ریسک پذیری بالایی است و با نوسانات زیادی مواجه است .

هادی دیگر کشاورز بهاری می گوید: کشاورزان بهاری یا میلیاردی ضرر می کنند و یا میلیاردی سود می کنند و هیچ محصولی نمی تواند از این نظر جای سیب زمینی را بگیرد.

در دو سال گذشته شاهد ورود سرمایه های کلان حاصل از فروش سیب زمینی به شهر بودیم و این در صورتی بود که سفره های آب زیرزمینی در حال پایین تر رفتن بود.

هادی در این باره می گوید: بعضی از کشاورزان برای آنکه از چرخه رقابت و تولید سیب زمینی جا نمانند دست به حفر چاه های غیر مجاز و عمیق تر کردن چاه های خود کردند تا آب مورد نیاز خود را تامین کنند و حتی در بعضی نقاط شاهد کشت دوم در زمین های کشاورزی بودیم.

محمد با ابراز تاسف از بحران به وجود آمده می گوید: ما در این سالها به جای سیب زمینی آب خود را می فروختیم و اگر در این سالها آب را به صورت آب معدنی صادر می کردیم،  بیشتر سود می کردیم.

مهدی دیگر کشاورز بهاری با گلایه از اینکه نباید تنها کشاورزان را مقصر کمبود آب بدانیم گفت: به نظر من دولت هم در این بحران کم مقصر نیست. چرا وقتی که زمین ها دو بار زیر کشت می رفت ، دولت کشاورزان را تشویق می کرد که کشاورز نمونه انتخاب شوند ولی از پارسال که آب کم شده تازه به فکر این افتاده اند که نباید اجازه کشت دوم بدهند؟

حال چه باید کرد؟

تغییر کشت و روی آوردن به کشت گلخانه ای از جمله راهکارهایی است که برای تغییر این روند پیشنهاد می شود؛ اما تغییر کشت و کشت گلخانه ای نیز مشکلاتی به همراه داردکه همین مشکلات باعث شده تعداد کمی از کشاورزان به سوی این روند قدم بردارند.

مرتضی از مشکلات کشت گلخانه ای می گوید: نداشتن علم کافی، سرمایه زیاد و نبود شبکه توزیع مناسب  سه دلیلی است که باعث شده من نتوانم به کشت گلخانه ای اقدام کنم و مجبورم همچنان کشت سنتی خودم را ادامه دهم.

این کشاورز همچنین نداشتن تجربه لازم و کافی کشاورزان در تولید محصولات جدید کم آب بر همچون دانه های روغنی ، زعفران و ...  را از عواملی که مانع تغییر رویه کشاورزی در منطقه می شود می داند.

مدیر جهاد کشاورزی بهار از اقدامات این نهاد می گوید

هوشنگ کرمی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان از اقدامات این ارگان می گوید: در سالهای اخیر سعی کردیم با تغییر شیوه آبیاری میزان اب مصرفی در زمین های کشاورزی را کم کنیم و هم اکنون اکثر زمین ها از روش آبیاری بارانی استفاده می کنند که این روش هم در این زمان دیگر جوابگو نیست؛ اما هم اکنون سعی کرده ایم که کشاورزان را با آبیاری نواری آشنا کنیم و کشاورزان را به استفاده از این روش ترغیب کنیم ، چرا که با این روش تا نود درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود.

کرمی ادامه داد: طبق آماری که در چند سال گذشته گرفته ایم امسال کاهش کشت سیب زمینی را به میزان بالای هزار هکتار داشته ایم.

کرمی با بیان اینکه هم اکنون خود کشاورزان هم به این ذهنیت رسیده اند که باید کشت خود را عوض کنند ، گفت: در کلاس های آموزشی که برای کشاورزان برگزار می کنیم ، انواع کشت های کم آب بر همچون کلزا، زعفران، سیاه دانه ، گشنیز آموزش داده می شود که از نظر مصرف آب بسیار بهینه بوده و صرفه اقتصادی بالایی هم تراز با سیب زمینی را دارد.

کرمی با اشاره به استقبال کم کشاورزان منطقه از کشت گلخانه ای گفت: در کلاس های آموزشی کارشناسان ما کشاورزان را به کشت گلخانه ای و محصولات متراکم همچون قارچ ترغیب می کنند تا استفاده از این کشت نیز در بین کشاورزان جابیفتد، اگر چه در مورد کشت قارچ این اتفاق افتاده و بهار بعد از همدان بیشترین میزان تولید قارچ در استان را داراست.

کرمی با ابراز خوشحالی از آگاهی و بینش کشاورزان و تمایل انها در تغییر کشت گفت: خوشبختانه کشاورزان خود مایل به تغییر کشت شده اند و خود با میل و رغبت در کارگاه های ما شرکت کرده و به کارشناسان ما مراجعه می کنند و

وی ادامه داد: خوشبختانه امسال تاکنون شاهد کشت دوم در منطقه نبوده ایم  و در صورت مشاهده از طریق مقامات قضایی با متخلف برخورد خواهد شد.

وظیفه دولت چیست؟

هم اکنون بحران آب و خشک شدن چاه ها زنگ خطر را برای کشاورزان به صدا در آورده است و این زمینه در آنان ایجاد شده که باید به فکر تغییر روند پیش رو باشند . حال این دولت است که باید با ارائه طرح های تشویقی و آموزش لازم از طریق برگزاری کارگاه های آموزشی از زمینه ایجاد شده بهره برداری کند و یک همسویی بین کشاورزان ایجاد کند، چرا که با وجود سردخانه های متعددی که در سال های گذشته در شهر احداث شده می توان شبکه ای از تولید ، بسته بندی و توزیع ایجاد کرد و این تنها نیازمند برنامه ریزی و انسجام هر چه بیشتر متولیان امر است.

آرزو کریمی