به گزارش پایگاه خبری تحلیلی«بهارانه»؛ به نقل ازپایگاه خبری توسعه برند، در حال حاضر ایران با تولید ۶۸ هزارتنی گل محمدی معروف به “طلای معطر” در ۳۱ هزار هکتار از اراضی کشورمان سهم بیش از ۷۰ درصدی در بازارهای جهانی را به خود اختصاص داده است و رتبه نخست تولید این محصول خوش عطر را دارد و به ۳۶ کشور گلاب صادر می‌کند.

با توجه به اصلاح الگوی کشت و کم آب بر بودن و ارزش اقتصادی بالای این محصول خوش رایحه و سازگاری آن با اقلیم بسیاری از مناطق کشور، در سال‌های اخیر توسعه گلستان‌های سطح کشور یکی از جمله برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی به شمار می‌رود.

استان همدان نیز با ۲۶۰ هکتار باغات گل محمدی یکی از جمله استان‌هایی است که در سال‌های گذشته کشاورزان در این استان بیش از پیش به کشت این محصول مشتاق و راغب شده‌اند.

باغ گل‌محمدی دو هکتاری در شهرستان فامنین یکی از جمله باغات گل محمدی استان همدان بوده که این باغ از نوع کشت بافت بوده و در این باغ به واسطه تحصیلات بهره‌بردار آن علم و تجربه در هم آمیخته شده است، و این باغ را از بیشتر مزارع و باغات گل‌محمدی سطح استان متمایز می‌کند.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان همدان اظهار کرد: این مزرعه و گلستان گل‌محمدی دو هکتاری از حدود سه سال پیش در روستای اکله شهرستان فامنین احداث شده است.

دکتر پیام ابراهیمی با بیان اینکه این مزرعه با سایر مزارع و گلستان‌های گل محمدی سطح استان متفاوت بوده و از این نوع از گلستان‌ها در سطح استان انگشت شمار است، به ایسنا گفت: گل‌محمدی این گلستان از نوع کشت بافت بوده  و نهال‌های آن در داخل آزمایشگاه کشت شده و سپس داخل گلخانه آمده  و بعد از آن وارد مزرعه می‌شود.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان تصریح کرد: به دلیل اینکه این محصول گواهی شده و اصلاح شده مرکز تحقیقات کشاورزی است میزان تناژ و اسانس آن برای گلابگیری  بیش از ۱۷ درصد نسبت به گلستان‌های دیگر بیشتر بوده و  رقم و  نوع آن به عنوان برند ثبت شده است.

ابراهیمی با بیان اینکه تمامی بوته‌های گل‌محمدی کشت بافت این گلستان گواهی شده و بدون آفت وارد این مزرعه شده‌اند، خاطرنشان کرد: رشد رویشی و قدرت گل‌دهی بالا نسبت به پاجوش و قلمه و در نتیجه تولید ثروت بیشتر و زودتر، امکان تولید انبوه، سالم‌سازی شده و فاقد آلودگی‌های قارچی و باکتریایی به دلیل تولید در آزمایشگاه، یکدستی و موزونی گلستان‌های ایجادی، عدم اختلاط ژنوتیپ‌ها و فنوتیپ‌ها در گلستان‌های ایجادی، عدم وجود تلفات هنگام کاشت به دلیل برخورداری از ریشه‌های فوق‌العاده مطلوب، مقاوم بودن نسبت به کم آبی، عدم امکان آلوده‌شدن خاک، اقتصادی بودن نسبت به سایر شیوه‌های تکثیر چون قلمه و پاجوش، امکان مدیریت مطلوب کاشت و برداشت را می‌توان از مزیت‌های تکثیر گل‌محمدی به شیوه کشت بافت برشمرد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان افزود: با توجه به داشتن سابقه تحقیقاتی و اشتغال پدر به کشاورزی و تولید گل محمدی همین امر موجب شد تا در این مزرعه گل‌محمدی تجربه را با علم آمیخته کنیم.

ابراهیمی با اشاره به اینکه در اوایل خرداد ماه برداشت گل‌محمدی آغاز شده است، گفت: تاکنون ۳.۵ .تن محصول از این گلستان برداشت شده که پیش‌بینی می‌شود تا ۱۰ روز باقی مانده به پایان دوره برداشت از این گلستان ۴.۵ تن محصول قابل برداشت باشد.

وی متوسط برداشت گل محمدی از هر هکتار از این گلستان را بیش از دو تن دانست و اظهارکرد: در فصل برداشت گل محمدی  متوسط تعداد ۳۰  نیرو در این گلستان مشغول به فعالیت هستند که تمامی این بانوان جز سرپرست خانوار بوده به شمار می‌روند.

ابراهیمی با بیان اینکه در چهار یا پنج روز اوج گل‌دهی گلستان تعداد نیرو برای برداشت گل‌محمدی به ۴۰ تا ۴۵ نفر نیز می‌رسد، تصریح کرد: از ۱۰۰ درصد محصول این گلستان حدود ۴۰ درصد آن در همین گلستان با تعبیه دیگ‌ها برای تولید گلاب مورد استفاده قرار می‌گیرد و ۶۰ درصد مابقی آن نیز برای گلابگیری به کارخانجات صنعتی  سطح استان ارسال می‌شود.

وی ادامه داد: طی یک دوره این‌ گلستان  ۱۰۰۰ لیتر گلاب،۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلو گل خشک و یک تن گل تَر تولید می‌شود که بخشی را  مردم محلی و گردشگران از ما خریداری می‌کنند و  مابقی معادل ۶۰ درصد  به کارخانجات ارسال می‌شود.

این بهره‌بردار تحصیلکرده مطرح کرد: با توجه به اینکه تمامی نیروهای در حال فعالیت در این گلستان زنان سرپرست خانوار بوده که به صورت فصلی در زمان گلدهی این گلستان مشغول به کار هستند، در رابطه با پوشش بیمه‌ای این بانوان دارای مشکل هستیم و امکان بیمه آنان وجود ندارد و اگر به طریقی به‌صورت ساعتی یکساله امکان بیمه این بانوان فراهم شود به‌طور قطع موجب دلگرمی آنان خواهد بود.

ابراهیمی با بیان اینکه به دنبال توسعه این گلستان کشت بافت هستیم، یادآور شد: در حال حاضر گلاب‌گیری این گلستان ۱۰۰۰ لیتر است در حالی که این مزرعه گنجایش و ظرفیت تولید ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰  لیتر گلاب‌گیری را دارد و در صورت ارائه تسهیلات مورد نیاز توسط جهاد کشاورزی می‌توان نسبت به توسعه این گلستان و نیز خرید دستگاه‌های صنعتی بیشتر گلاب‌گیری اقدام کرد و تولید روزانه گلاب‌گیری مزرعه را از ۲۰۰ لیتر به ۲۶۰ لیتر افزایش داد.

وی با اشاره به اینکه با جدیت پیگیر توسعه این گلستان کشت بافت هستیم، یادآور شد: در همین رابطه برای ارائه تسهیلات لازم فرمانداری شهرستان و نیز بنیاد علوی از این مزرعه کشت بافت چندی پیش به اتفاق جهاد کشاورزی بازدید داشتند که امیدواریم این امر نوید بخش اتفاقات خوبی در این رابطه باشد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان با بیان اینکه مزارع و گلستان‌های از نوع کشت بافت انگشت شمار هستند و کمتر از آن استقبال می‌شود و در رابطه با تولید این گلستان هدفگذاری خاص و متفاوت  داشته‌ایم، گفت: دلیل آن این است که گل‌هایی که در این گلستان تولید می‌کنیم  برای گلاب‌گیری بوده و این نوع از گل‌ها مختص قمصر هستند و گل‌های قمصر برای گلاب خوب است اما گل‌های محمدی آذربایجان غربی و کردستان برای مربا خوب هستند.

ابراهیمی یکی از مشکلات دیگر این گلستان کشت بافت را بحث باثبات بودن میزان  آب دانست و اظهارکرد: در حال حاضر از چاه عمومی برای آبیاری این گلستان در حال استفاده هستیم، نیاز است این مجموعه یک آب دائم داشته باشد.

وی با اشاره به اینکه با گذشت چهار ماه از سال موفق شدیم نخستین آب را از این چاه عمومی برای این گلستان دریافت کنیم و این تنش موجی کاهش محصول می‌شود، اضافه کرد: ولی اگر چاه دائمی داشته باشیم و این چاه دائمی حتی یک لیتر در ثانیه هم به این گلستان آب بدهد یک وضعیت استیبل و با ثبات بودن میزان آب در زمینه تامین منابع آب برای این گلستان ایجاد می‌کند.

ابراهیمی با بیان اینکه گل‌محمدی آب بسیار کمی نسبت به سایر درختان نیاز دارد و دور آبیاری آن را می‌توان طولانی‌تر کرد، گفت: در دوره گلدهی باید هر چهار یا پنج روز یکبار  دارای  آبدهی باشد که محصولی که می‌خواهیم تولید کنیم به اوج تولید خود برسد ضمن اینکه در فصل پاییز و زمستان به آب نیاز ندارد.

وی با بیان اینکه در فصل تابستان نیز بعد از اینکه گلدهی گلستان به اتمام رسید باید  هشت یا ۹  روز یکبار دارای دور آبیاری باشد تا گیاه با مشکل و تنش  مواجه نشود، خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم حتی یک لیتر در ثانیه برای این مزرعه کشت بافت آب دائم تهیه کنیم به‌طور قطع هرگونه تنش از مزرعه دور خواهد شد.

این بهره‌بردار تحصیلکرده با اشاره به ضرورت خرید تضمینی محصولات کم آب‌بر توسط دولت، اظهار کرد: حدود سه سال پیش جهاد کشاورزی طرح خرید تضمینی محصولات کم آب بر از جمله گل محمدی را  مطرح کرد اما این طرح تاکنون محقق و اجرایی نشده است و بازاریابی محصول نیز به دوش تولیدکننده است و این امر شرایط بازاریابی برای تولیدکنندگان گل محمدی را تا حدودی سخت کرده است.

ابراهیمی با اشاره به کوتاه بودن مدت زمان ماندگاری محصول گل محمدی و مشکلات بازاریابی آن، تاکید کرد: اگر در زمینه محصولات کم آب بر از جمله گل محمدی خرید تضمینی اتفاق بیفتد به‌طور قطع این امر از نقش موثری در توسعه مزارع گل‌محمدی سطح استان همدان برخوردار خواهد بود و کشاورزان بسیاری از کشت این محصول استقبال خواهند داشت.

مدیر جهاد کشاورزی فامنین هم میزان برداشت محصول از هر هکتار مزرعه گل محمدی را به طور متوسط دو تن برشمرد و افزود: این شهرستان در زمینه صنایع فرآوری گل‌محمدی دارای دو واحد سنتی گلاب‌گیری است.

منصور خزایی با بیان اینکه از سطح هفت هکتاری مزارع گل محمدی این شهرستان ۴۳ کیلو تولید گل خشک و ۱۴۰۰ لیتر تولید گلاب داریم، ادامه داد: گل محمدی به دلیل تحمل کم‌آبی و باردهی سریع، کاشت و نگهداری آسان یکی از مناسب‌ترین گونه‌های قابل کشت در سطح استان از جمله شهرستان فامنین به شمار می‌رود که کشت این محصول می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد اشتغال، رفع بیکاری و درآمدزایی مناسبی  در  منطقه باشد.

وی با بیان اینکه گل محمدی هم بصورت خشک مورد استفاده قرار می‌گیرد و  هم در صنعت گلاب‌گیری کاربرد دارد و در طب سنتی و اسلامی مصرف آن بسیار تاکید شده است، اضافه کرد: به‌ دلیل مزایای زیادی که کشت این گیاه دارد سازمان جهاد کشاورزی برنامه توسعه کشت گل محمدی را جزو  برنامه‌های خود دارد و در این راستا اقداماتی از جمله ترغیب کشاورزان به کشت این محصول، آموزش کشاورزان برای کاشت و برداشت اصولی گل محمدی، جذب اعتبار و افزایش سطوح زیر کشت، لحاظ کرده است.

گل محمدی یکی از ارزشمندترین و مشهورترین گیاهان دارویی جهان بشمار می‌رود. گل تر، گل خشک، گلاب و  مربای آن خوراکی است.اسانس، گلاب و گل خشک از فرآورده‌های صادراتی آن بوده، اسانس این گل در صنایع عطرسازی، آرایشی، درمانی قابل مصرف است و در درمان افسردگی و طب سنتی کاربرد فراوانی دارد.

هر ساله همزمان با نیمه اردیبهشت ماه و شکوفایی گل‌های معطر پر طراوت، برداشت گل‌های خوش عطر محمدی از گلستان‌های استان رنگ و بویی وصف نشدنی به طبیعت این باغات می‌دهد.

منبع: ایسنا