به گزارش پایگاه خبری تحلیلی«بهارانه»؛به گزارش ایرنا، معماری سنتی ایرانی در هر منطقه متفاوت است به طوری که با بررسی خانه‌های تاریخی و باستانی درمی‌یابیم شهرهایی همچون اصفهان، یزد، تبریز، منطقه غرب کشور، شهرهای جنوبی و شمالی، معماری خاص منطقه خود را برای ساخت و سازها انتخاب می‌کردند.

معماری سنتی شهرهای شمالی ایران (استان‌های گیلان، مازندران و گلستان) به دلیل شرایط اقلیمی خاص این منطقه شامل بارش فراوان، رطوبت بالا و پوشش جنگلی گسترده، ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشت و این معماری به گونه‌ای طراحی شده بود که از مصالح طبیعی بهره ببرد و در برابر رطوبت و باران مقاوم باشد.

معماری سنتی شهرهای جنوبی ایران به دلیل شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب طراحی خاصی داشته که به خوبی با این شرایط سازگار بوده و استفاده از بادگیر، سقف بلند چوبی، دیوارهای ضخیم و حیاط مرکزی ترویج داشته است.

اما اینجا در همدان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین، معماری ساختمان‌ها، خاص و متناسب با فرهنگ ایرانی-اسلامی بوده و در گذشته به دلیل اقلیم سرد و کوهستانی، فرهنگ غنی و موقعیت تاریخی این شهر، ویژگی‌های منحصربه‌فردی داشته است.

این شهر به دلیل قدمت تاریخی از دوران مادها تا دوره اسلامی همواره معماری متنوعی را تجربه کرده و در دوران باستان که همدان را با نام هگمتانه می‌شناختند، ساختار شهری منظم و خانه‌های آجری داشته است.

کاخ باستانی هگمتانه به‌عنوان یکی از نخستین نمونه‌های شهرسازی در جهان دارای خیابان‌های منظم و خانه‌های آجری بوده است و شهر با دیوارهایی مستحکم محصور بوده که امنیت ساکنان را تامین می‌کرد و استفاده از مصالح سنگی و طراحی دقیق خانه‌ها و مراکز نظامی در آن مشاهده می‌شود.

در دوران اشکانی و ساسانی، خانه‌ها بیشتر با دیوارهای ضخیم و سقف‌های گنبدی برای مقابله با سرمای زمستان ساخته می‌شد و به دلیل فراوانی سنگ در منطقه، بسیاری از بناهای این دوران با سنگ ساخته شده‌اند.

در دوران اسلامی خانه‌ها به طور معمول دارای حیاط مرکزی و حوض بود که به تنظیم دما کمک می‌کرد. استفاده از طاق‌های هلالی و قوس‌های زیبا در مساجد و بناهای عمومی رایج بود و دیوارهای آجری و سنگی با یک معماری هندسی، به همراه تزئینات گچ‌بری در ساختمان‌ها دیده می‌شد.

گنبد علویان نمونه ای از شاهکارهای معماری دوره اسلامی در همدان است که با گچ‌بری‌های زیبا و طراحی هندسی چشمگیر هنوز پا بر جا مانده است.

با نگاهی به معماری دوران معاصر این خطه از کشور درمی‌یابیم، دیوارهای ضخیم، برای حفظ گرما در زمستان و جلوگیری از نفوذ سرما و سقف‌های گنبدی و شیب‌دار برای مقابله با بارش برف و سرمای شدید استفاده می‌شد. همچنین به دلیل سرمای زیاد در خانه‌های مسکونی، ایوان‌ها نسبت به معماری مناطق گرمسیری کوچک‌تر بودند. در بسیاری از خانه‌ها زیرزمین و سرداب‌هایی برای ذخیره مواد غذایی و محافظت از سرما وجود داشت.

معماری دوران معاصر همدان ترکیبی از سنت و مدرنیته است که به دلیل اهمیت تاریخی و موقعیت گردشگری این شهر، به سمت حفظ هویت معماری بومی در کنار سازه‌های مدرن گرایش پیدا کرده است.

معماری دوران معاصر همدان ترکیبی از سنت و مدرنیته است که به دلیل اهمیت تاریخی و موقعیت گردشگری این شهر، به سمت حفظ هویت معماری بومی در کنار سازه‌های مدرن گرایش پیدا کرده است.برخی از ساختمان‌های جدید در همدان از الگوهای معماری سنتی این منطقه، همچون استفاده از ایوان، سنگ‌چینی و نمای آجری الهام گرفته است و تلاش‌هایی برای حفظ عناصر معماری بومی مانند سقف‌های گنبدی در برخی پروژه‌های عمومی و مراکز فرهنگی شهر دیده می‌شود.

به دلیل دسترسی به معادن سنگ در اطراف همدان و شرایط آب‌وهوایی سرد، استفاده از نمای سنگی (به‌ویژه سنگ تراورتن و گرانیت) در برخی از ساختمان‌ها کار شده است و استفاده از شیشه‌های ۲ یا سه جداره برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های مدرن مشاهده می‌شود.

بناهای مدرن همچون پایانه مسافربری همدان، مرکز همایش‌های قرآنی و بین المللی همدان، دانشگاه بوعلی سینا و مجتمع‌های اداری از معماری مدرن بهره می‌برند.