19. آبان 1404 - 9:29   |   کد مطلب: 45197
علم ازلی خدا دلیل بر جبر نیست
عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآنی ملایر در تبیین آیات ۱۷ تا ۱۹ سوره فتح در پرتو تفسیر «تسنیم» تأکید کرد: آیت‌الله جوادی آملی با تبیین تفاوت علم ذاتی و فعلی خداوند، تأکید می‌کند علم ازلی الهی موجب سلب اختیار از انسان نمی‌شود، زیرا خداوند از ازل می‌داند هر حادثه‌ای در چه شرایطی و با چه مبادی‌ای رخ می‌دهد، نه اینکه انسان مجبور به انجام آن باشد.

به گزارش بهارانه؛به گزارش ایکنا از همدان، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین مقدس، عضو هیئت علمی دانشکده علوم قرآنی ملایر، با استناد به تفسیر «تسنیم» آیت‌الله جوادی آملی، به بیان نکاتی درباره آیات ۱۷ تا ۱۹ سوره مبارکه فتح پرداخته است که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:

«لَّيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا أَلِيمًا» (۱۷)

آیه پیشین، متخلفان از همراهی با پیامبر اکرم(ص) را از عذابی دردناک بیم داده بود. این آیه اما ناتوانان، مانند نابینایان، لنگان و بیماران را از شرکت در جهاد و از وعید ترک آن استثنا می‌کند.

در میان مسلمانان، افرادی بودند که به سبب نقص عضو یا بیماری، توان حضور در میدان نبرد را نداشتند. ازاین‌رو، خداوند می‌فرماید در جنگ با کافران، بر نابینا، لنگ و بیمار گناهی نیست که در کارزار شرکت نکنند «لَیسَ عَلَی الأعمى حَرَجٌ ولا عَلَى الأَعْرَجِ حَرَجٌ ولا عَلَى المَريضِ حَرَجٌ.»

بدین معنا که حکم جهاد از ناتوانان برداشته شده، زیرا جهاد بر آنان سخت و خارج از توان است، و در شریعت، تکلیفِ فراتر از توان از میان برداشته شده است.

با این حال، چنین افرادی باید به اندازه توان خود در دفاع از کیان اسلام و عزت مسلمانان بکوشند؛ در گفتار و رفتارشان در مسیر اهداف الهی گام بردارند و در برابر خدا و پیامبرش تسلیم باشند. قرآن کریم می‌فرماید «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا»، یعنی خداوند هیچ‌کس را جز به اندازه توانش تکلیف نمی‌کند.

در پایان، همچون آیه پیشین، وعده پاداش و کیفر داده می‌شود «هر کس از خدا و پیامبرش فرمان برد، خدا او را در باغ‌هایی وارد می‌کند که نهرها از زیر آنها روان است؛ و هر که روی‌گردان شود، به عذابی دردناک گرفتار می‌شود.»