به گزارش بهارانه، با ادامه خشکسالیهای پیدرپی و کاهش شدید بارشها، دشت بهار که زمانی یکی از غنیترین دشتهای کشور بهشمار میرفت، امروز با بحران جدی کمآبی روبهرو است.
وابستگی آب شرب شهرهای همدان و بهار به چاههای این منطقه، در کنار برداشت بیرویه از چاههای مجاز و غیرمجاز، وضعیت منابع آبی را به مرحله هشدار رسانده است.
اگر بخواهیم به میزان برداشت آب از دشت بهار اشاره کنیم فقط در حدود بازه زمانی ۲۵ الی ۳۰ ساله بهمیزان یکهزار و ۲۰۰ لیتر آب در ثانیه بهصورت شبانه روزی برای مصرف آب شرب همدان در کنار مصرف آب شرب بهار با میانگین کمتر از ۱۰۰ لیتر در ثانیه و مصارف کشاورزی برداشت میشد.
یکی از شهروندان گفت: بیش از چهار دهه پیش، در دشت قروق بهار مشغول به کشاورزی و دامپروری سنتی بودم که در آن زمان برای استفاده از آب میتوانستیم با حفر ۵۰ سانتیمتر از زمین به آب برسیم.
وی افزود: اما اکنون عمق سطح برداشت آب در این دشت بیش از ۱۰۰ الی ۱۲۰ متر است.
افت ۷۸ سانتیمتری سالانه آبخوان دشت بهار
یزدان گلستان، مدیر اداره منابع آب شهرستان بهار، در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «عصر همدان» گفت: از سال ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۴، متوسط اُفت آبخوان دشت بهار حدود ۷۸ سانتیمتر در سال بوده است.
وی افزود: این دشت از سال ۱۳۷۰ ممنوعه اعلام شده و امسال نیز تا پنج سال آینده وضعیت ممنوعه آن تمدید میشود؛ به این معنا که حفر چاه جدید در این محدوده کاملاً ممنوع است.
گلستان تصریح کرد: دشت بهار در ابتدای حوضه آبریز فلات مرکزی واقع شده و منبع تغذیه آن صرفاً بارشهای منطقه است؛ بنابراین کاهش بارش بهطور مستقیم بر اُفت منابع آبی آن اثر دارد.
بارش ۷ میلیمتری؛ نشانهای از خشکسالی شدید
گلستان ادامه داد: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه تا ۱۸ آذر)، فقط ۷ میلیمتر بارندگی در سطح شهرستان بهار ثبت شده است، درحالی که سال گذشته این میزان ۵۸ میلیمتر و میانگین بارش سالانه حدود ۱۹۳ میلیمتر بود.
مدیر منابع آب شهرستان بهار خاطرنشان کرد: این ارقام بیانگر خشکسالی شدید و نبود تغذیه کافی آبخوان هستند.
برداشت ۹۲ درصدی آب از چاههای کشاورزی
یزدان گلستان خاطرنشان کرد: تعداد یک هزار و۷۶۲ حلقه چاه در شهرستان وجود دارد که حدود ۷۰ درصد از آنها مربوط به بخش کشاورزی، ۸ درصد مربوط به آب شرب و بهداشت، و ۲۲ درصد مربوط به صنعت و خدمات است.
وی افزود: با این حال، بیش از ۹۲ درصد برداشت آب از چاههای کشاورزی انجام میشود که نشاندهنده ضرورت تغییر الگوی کشت و حرکت بهسمت صنعتی سازی کشاورزی و کاهش وابستگی کشاورزان به منابع زیرزمینی است.
نصب کنتور برای کنترل برداشت آب
گلستان افزود: با وجود چاههای غیر مجاز، بیشترین برداشت آب توسط چاههای مجاز و در قالب برداشت بیرویه صورت میگیرد که برای کنترل آن بایستی همه چاهها، مجهز به کنتورهای مخصوص کنترل برداشت آب شوند که در راستای کنترل برداشتها، تاکنون ۵۳ درصد چاههای شهرستان مجهز به کنتورهای هوشمند شدهاند که ۶۳ درصد چاههای کشاورزی، ۴۰ درصد چاههای صنعتی و ۲ درصد چاههای شرب را شامل میشود.
مدیر منابع آب شهرستان بهار گفت: تا کنون ۵۰۰ چاه غیر مجاز بسته و مدفون شدند که این چاهها معمولاً چاه سطحی و عمق کم هستند که در مجموع عمق این تعداد چاه به میزان ۱۳هزار و ۹۵۶ متر میباشد.
وی خاطرنشان کرد: شهرستان بهار با نصب ۶۸ کنتور جدید در سال جاری، رتبه اول استان را در این زمینه دارد.
محمدهادی طالبی، دادستان شهرستان بهار، گفت: در شرایط بحرانی فعلی، دستگاه قضایی تمام اقدامات لازم را برای برخورد با چاههای غیرقانونی و متخلفان انجام خواهد داد و در کنار مسئولان منابع آب برای حفظ منابع آبی شهرستان ایستاده است.
تغییر الگوی کشت، راهی برای نجات دشت بهار
فتحالله توسلی، نماینده مردم بهار و کبودراهنگ در مجلس شورای اسلامی، بر ضرورت اصلاح الگوی کشت تأکید کرد و گفت: در تلاشیم کشاورزان از محصولات پرآببر مانند سیبزمینی بهسمت محصولات کمآببر و باارزشتر، مثل زعفران، حرکت کنند؛ محصولی که طلای سرخ نامیده میشود.
دشت بهار که زمانی منبع اصلی آب شرب همدان و بهار بود، اکنون در آستانه بحران جدی قرار دارد.
ادامه برداشتهای بیرویه، خشکسالیهای مداوم و کاهش بارشها، زنگ خطر نابودی یکی از مهمترین دشتهای ایران را به صدا درآورده است.
اگر همکاری مردم و همه دستگاهها در مدیریت منابع آب و اصلاح الگوی مصرف صورت نگیرد، ممکن است برای احیای این دشت، دیگر فرصتی باقی نماند.

دیدگاه شما