امام جمعه لالجین بارها در خطبه های نماز جمعه لالجین بحث وقفی بودن لالجین را مطرح کرده، و از مردم خواسته تا این موضوع را قبول کنند و حق وقف خود را به اداره اوقاف بپردازند تا از لحاظ شرعی دچار مشکل نشوند.

اما وقفی بودن لالجین از کجا شروع شده؟ چه کسی مالک لالجین بوده که آن را وقف کرده؟ برای پاسخ گویی به این سوالات به سراغ رئیس اوقاف بهار می رویم. از آقای حسینی می خواهیم که جریان را شرح دهد و وی این چنین می گوید:

" در زمان قاجاریه فردی به نام زبیده خاتون دختر فتحعلی شاه قاجار به همسری فردی به نام نصرت الملک در می آید. نصرت الملک دو دانگ از لالجین را به عنوان مهریه زبیده خاتون قرار می دهد. زبیده خاتون نیز صداق خود را وقف امور خیریه می کند. در سال 1374 ه. ق وقف نامه ای تنظیم شده و به اطلاع علماء و تجار آن زمان می رسد.

تولیت این موقوفه بر عهده دوفرد به نام های حسین خان (فرزند زبیده خاتون) و میرزاعلی نقی کوثر قرار می گیرد. این دو فرد اظهارنامه های را در اداره ثبت تکمیل می کنند تا تولیت موقوفات زبیده خاتون را بر عهده بگیرند.

مردم لالجین مال الاجاره ی زمین های کشاورزی و خانه های خود را به این افراد تحویل می دادند. به این ترتیب عواید حاصل از یک دانگ این موقوفه را صرف عزاداری امام حسین (ع) و امامان دیگر (ع) و یک دانگ دیگر نیز صرف تعمیر کاروانسراها و راه و پل هایی که در سر راه زائران کربلا بوده می کرده اند، که بخشی از عواید را به سر کنسولگری های عراق در ایران می پرداختند تا صرف تعمیر راه های منتهی به کربلا در عراق شود.

(نامه هایی که جهت پرداخت بخشی از عوایدی موقوفه به سرکنسولگری عراق نوشته شده)

پس از آنها نیز تولیت این موقوفه نسل به نسل منتقل می شود تا در زمان طاغوت، موقوفات توسط حکومت شاه به فروش می رسد. در زمان طاغوت، دولت رژیم پهلوی کلیه موقوفات را با عنوان تبدیل به احسن به فروش می رساند.اما پول های حاصل از فروش به جای صرف در راه بهتر توسط حکومت پهلوی به غارت می رود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی طی دستوری اعلام می کنند، موقوفاتی که رژیم پهلوی به فروش رسانده ، باید به وقفیت خود برگردند. بر این اساس در سال 63 طبق دستور رهبری اسناد کلیه موقوفاتی که به اسم تبدیل به احسن به مردم فروخته شده بود باطل اعلام شد.

پس از این قضیه  نیز در اوایل انقلاب تولیت این موقوفه به اداره اوقاف محول می شود و دو دانگ آن محرز اعلام شده و سند مالکیت آن در اداره ثبت احوال بهار برای اداره اوقاف صادر می شود."

اما مردم لالجین موضوع وقف بودن لالجین را قبول نداشته و شبهاتی در بین مردم وجود دارد از جمله این که برخی معتقدند، سندی که نشان دهد زبیده خاتون مالک دو دانگ لالجین بوده وجود ندارد و حتی وی مجرد بوده ، حال چطور به عنوان مهریه این دو دانگ را وقف کرده است.بعضی می گویند این موقوفه مدت دار بوده است و اکنون مدت این وقف به پایان رسیده است.عده ای هم می گویند زبیده خاتون مالک لالجین نبوده و چون شاهزاده بودند و صاحب قدرت، این زمین ها را به زور تصاحب کردند.

اما در کتاب تاریخ مفصل همدان نوشته آیت اله صابری همدانی در بخشی از کتاب به جایی می رسیم، که نشان از مدرکی می دهد که در روزنامه اطلاعات چاپ شده، به بخشی از متن این کتاب اشاره می کنیم:

"عارفه صالحه  <زبیده> دختر فتحعلی شاه قاجار یک سوم قریه لالجین را بابت مهریه  و صداق شرعی مالکه بوده که همسرش < نصرت الملک علی خان بن رستم خان قراگوزلو> پدر < حسام الملک حسین خان قراگوزلو > قرار داده بود.بانوی خیرخواه زبیده هم تمام صداق و مهریه اش را که دو دانگ لالجین بود وقف امور خیریه و دینی کرد که نصف آن را که یک دانگ باشد صرف تعمیر و ترمیم کاروانسراها و راه ها و پل ها نمایند و عوائد نصف دیگر از موقوفه را که یک دانگ است صرف عزاداری سیدالشهدا (ع) و امامان دیگر (ع) نمایند.

تولیت اولی را با فرزندش < حسین خان> ولی تولیت شرعی دوم را با عارف و عالم بزرگ، مرشد و مربی عرفانی خود <حاج میرزا علی نقی کوثر> قرار داد و تمام وقف نامه در روزنامه اطلاعات سال 1328 که در نوزدهم مردادماه منتشر شده بود چاپ و نشر شده و مطالعه گردید."⁽¹⁾

با این وجود اداره اوقاف این ادعا را دارد که دارای مدرک است و این موقوفه از املاک زبیده خاتون بوده که نسل به نسل ازمتولیان موقوفه به اداره اوقاف رسیده، و مردم لالجین نیز این اسناد را قبول نداشته و اسناد محکم تری را خواستارند.مسئله وقفی بودن لالجین به مشکلی حل نشدنی در بین مردم لالجین تبدیل شده، با این وجود برخی این مسئله را قبول کرده و از سال گذشته تا سال جاری با مراجعه به اداره اوقاف بهار سند اجاره تنظیم کرده و حق وقف را می پردازند. اما چگونه می توان این مسئله به ظاهر پیچیده را حل کرد؟ مسئولین چگونه می توانند این مشکل را حل کنند؟  مسئله ای که مشکلات و نارضایتی هایی را برای مردم لالجین به وجود آورده است.

1-      آیت اله احمد صابری همدانی. تاریخ مفصل همدان، جلد اول، صفحه 340، موسسه فرهنگی  انتشاراتی شاکر. 1382

گزارش از: فاطمه ایپکلو