15. آبان 1391 - 18:28   |   کد مطلب: 1563
بیماری پارکینسون، پس از بیماری آلزایمر، مهم‌ترین بیماری مغز و اعصاب جهان به حساب می‌آید و در جوامع پیشرفته، میزان توسعه‌ی پارکینسون نزد افراد جامعه، در چند دهه‌ی اخیر به شدت افزایش یافته است. به طوری که‌، به طور مثال در فرانسه، اکنون بیش از یک‌صدهزار نفر مبتلا به بیماری پارکینسون هستند و این بیماری در آن‌ها تشخیص داده شده و بدون شک، هزاران نفر نیز با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند، ولی هنوز در آنها علائم بیماری تشخیص داده نشده است.

به گزارش بهارانه، اما تا به حال، راه‌های مختلف درمان و مبارزه با این بیماری، نتایج چندان جالبی نداشته‌اند و ابتلا به پارکینسون برای خود بیمار و خصوصاً اطرافیان وی، برابر بود با روبرو شدن با شرایطی بسیار دشوار و یک بیماری بدون علاج که روز به روز فرد مبتلا را از جامعه و زندگی عادی دور می‌کرد. حال نتایج تحقیقات پژوهش‌گران فرانسوی بیمارستان "هانری موندور" شهر کرتیل، واقع در حومه‌ پاریس، سبب شده تا امیدی نسبتاً محکم و استوار برای مبارزه و درمان پارکینسون پدید آید.

بدین ترتیب، پرفسور استفان پالفی و همکارانش موفق شده‌اند با استفاده از "ژن‌درمانی" شیوه‌ نوین و البته مؤثری را برای درمان پارکینسون کشف کنند. البته از سال‌ها پیش، پژوهش‌گران بسیاری برای درمان پارکینسون، به ژن‌درمانی روی آورده بودند، ولی نتایج تحقیقات‌شان همواره بی‌اثر مانده بود. حال با پیشرفت‌های چشم‌گیر علم ژنتیک و ژن‌درمانی در سال‌های اخیر، پژوهش‌گران فرانسوی موفق شده‌اند برای نخستین بار با این روش نتایج بسیار خوبی را به دست آورند.

حال قبل از پرداختن به شیوه‌ی نوین و موفق پژوهش‌گران فرانسوی، بد نیست اشاره‌ای کنیم به علم ژن‌درمانی و نگاهی بیاندازیم به پیشرفت‌های آن در سال‌های گذشته:
ژن‌درمانی یعنی روش اصلاح ژن‌های معیوب و عامل بیماری نزد فرد مبتلا که عمدتاً از طریق قرار دادن یک ژن سالم در ژنوم بیمار صورت می‌گیرد. در حالی که اکثریت شیوه‌های ژن‌درمانی کماکان در مراحل تحقیقات آزمایشگاهی و یا بالینی قرار دارند، در سال ۱۹۹۰، گروهی پژوهش‌‌گر امریکایی برای نخستین بار از ژن‌درمانی برای درمان یک کودک مبتلا به نوعی بیماری نادر ژنتیکی استفاده کردند.

بیماری این کودک سبب شده بود که وی فاقد سیستم ایمنی طبیعی بدن باشد و باید همواره در محیطی کاملاً استریل زندگی می‌کرد و میزان آنتی‌‌بیوتیک‌های بسیار قوی، روزانه به وی تزریق می‌شد. پزشکان پی بردند که این بیماری ناشی از مشکل ژنتیکی در گلوبول‌های سفید این کودک است. سپس در آزمایشگاه، ژن سالم به گلوبول‌های سفید وی وارد شد و بار دیگر گلوبول‌های سفید سالم که از لحاظ ژنتیکی تصحیح شده بودند، به کودک تزریق شدند.

این نوع ژن‌درمانی سبب شد کودک بیمار بتواند با سیستم ایمنی بسیار تقویت شده، به زندگی عادی بازگردد. ولی این روش درمان، متأسفانه همیشگی نبود و باید هرچند وقت یک بار، فرد بیمار بار دیگر تحت ژن‌درمانی قرار می‌گرفت.

حال بپردازیم به کشف شیوه‌ی نوین و انقلابی پژوهش‌گران فرانسوی. بیماری پارکینسون در اثر از کار افتادن و یا عدم فعالیت درست منطقه‌ای از مغز است که در آن، نورون‌های مغزی ماده‌ای به نام "دوپامین" را ترشح می‌کنند. بدین ترتیب، عدم ساخت و ترشح دوپامین سبب بروز پارکینسون می‌شود که مهم‌ترین علائم آن عبارتند از کندی حرکات بدن، لرزش بدن در حال استراحت، کشیدن پا روی زمین هنگام راه رفتن، بسیار ریز نوشتن و خصوصاً فقدان هرگونه حس و بیان به روی صورت فرد مبتلا. این شماری از علائم قابل مشاهده بود، ولی برخی علائم نیز غیرحرکتی هستند؛ از جمله از بین رفتن حس بویایی، افسردگی شدید و ایجاد اختلال در خواب افراد.

تا به حال، تنها راه مبارزه‌ی نسبتاً مؤثر با این بیماری، استفاده از دارویی بود به نام "ال‌دوپا" که در واقع، تولید و ترشح دوپامین را سبب می‌شد. ولی مشکل اصلی این‌جاست که این دارو تنها در مدت زمانی کوتاه مؤثر بود. زمانی که پزشکان از آن به عنوان دوران "ماه عسل" یاد می‌کنند.

یعنی دورانی که بیمار کم‌کم به حالت عادی بازمی‌گردد، ولی پس از پایان دوران "ماه عسل" تشرح دوپامین کاملاً غیرطبیعی انجام می‌گیرد و حرکات بیمار نیز غیرطبیعی می‌شوند. مثلاً حرکاتی بسیار تند و عصبی دست و پا که به همان اندازه ناراحت کننده هستند که حرکات کند و یا لرزش بدن می‌تواند بیمار را از زندگی عادی دور کند.

حال پژوهش‌گران فرانسوی از سال ۲۰۰۳ آزمایش‌های خود را به روی حیوانات آزمایشگاهی آغاز کرده‌اند و پس از موفقیت‌آمیز بودن آن‌ها، از سال ۲۰۰۸، آزمایش‌های بالینی را به روی ۱۵ بیمار داوطلب که در مراحل پیشرفته‌ی پارکینسون قرار داشتند، آغاز کردند. در این روش به مغز بیماران که در بیهوشی کامل به سر می‌بردند، یک لانتی‌ویروس حاوی سه ژن مختلف تزریق شد. این ژن‌ها آنزیم‌های لازمه برای ترشح دوپامین را می‌سازند و در نتیجه، فرد بیمار بدون نیاز به استفاده از داروی "ال‌دوپا" بار دیگر دوپامین مورد نیاز خود را می‌سازد.

بدین ترتیب، نتایج تحقیقات چند ساله‌ی پژوهش‌گران فرانسوی که در اوایل هفته‌ی گذشته منتشر شد و در "بیستمین کنگره‌ی اروپایی ژن و سلول‌درمانی پاریس"، به طور رسمی معرفی گشت، حاکی از آن است که در هر ۱۵ بیمار این نوع ژن‌درمانی نتایج بسیار خوبی به دنبال داشته، خصوصاً در فردی که بالاترین میزان لانتی‌ویروس به مغز وی تزریق شده است.

شایان ذکر است که به موازات این تحقیقات، همین گروه پژوهش‌گر فرانسوی، آزمایش‌های مشابهی را نزد ۱۸ بوزینه انجام داد. در وهله‌ی اول، این ۱۸ بوزینه از طریق تزریق نوعی سم به مغز آن‌ها، به پارکینسون مبتلا شدند و سپس مورد درمان قرار گرفتند. ژن‌درمانی نزد آنها سبب شد در مدت‌زمانی بین چهار تا شش هفته، حیوانات بیمار بتوانند بیش از ۸۰درصد قدرت حرکتی عادی خود را بازیابند و بر خلاف داروی ال‌دوپا، ژن‌درمانی‌ای که نزد حیوانات و اکنون انسان‌ها مورد آزمایش قرار گرفته، هیچ‌گونه عواقب و اثرات جانبی و منفی نداشته است.

حال گرچه نتایج حاصله از این آزمایش‌ها، چشم‌اندازی بسیار روشن و شفاف را برای درمان کامل پارکینسون پیش روی بیماران و پزشکان قرار داده است، ولی به گفته‌ی پرفسور پالفی، مبتکر و کاشف این روش نوین ژن‌درمانی، در بهترین حالت می‌توان پیش‌بینی کرد که استفاده از این نوع ژن‌درمانی برای درمان پارکینسون، به طور عادی تنها در هشت یا ۱۰سال آینده امکان‌پذیر خواهد بود.

منبع: روزگار نو

دیدگاه شما