داربست‌ها، ماشین‌ها و کارگران این روزها شکل حیاط خانه‌ی خدا را تغییر داده‌اند. حیاط کمی تنگ‌تر و راه رفت‌وآمد زائران هم کمی سخت‌تر شده است، این مصائب تا زمان حج واجب ادامه خواهد داشت.

کمتر از سه‌ماه دیگر تا موسوم حج واجب باقی مانده است. قرار بود عربستان ساخت و ساز و عملیات توسعه‌ی مسجدالحرام را تا آن‌وقت به نتیجه برساند؛ اما گویا پیمانکار نمی‌تواند پروژه را تا آن زمان کامل کند. برای همین، چندی پیش وزارت حج عربستان از تلویزون‌های نصب‌شده در صحن مسجد، اطلاعیه‌ای را پخش و از کشورهای مسلمان خواست که اعزام زائران‌شان را برای حج تمتع به تأخیر بیاندازند. البته هنوز هیچ کشوری به این پیام واکنش نشان نداده است و معلوم نیست وزارت حج عربستان صدور ویزاها را از چه زمانی آغاز کند و به زائران اجازه‌ی ورد به کشورش را بدهد؟

با افزایش جمعیت مسلمانان و حجاج، دولت عربستان تصمیم گرفت مسجدالحرام را توسعه دهد. کار از حدود پنج سال پیش آغاز شد؛ نخست «مسعی»، مسیری بین کوه‌های «صفا» و «مروه» وسعت داده و طبقاتی هم به آن اضافه شد که البته ایرانی‌ها طبق استفتائات شرعی از مراجع، فقط در یک طبقه‌ی آن امکان انجام اعمال را دارند. توسعه‌ی «مسعی» سبب تخریب بخش‌هایی از کوه‌های تاریخی صفا و مروه نیز شده است.

مساحت مسجدالحرام هم قرار است از 366هزار و 168 مترمربع به دو برابر افزایش یابد که در جریان این ساخت‌وسازها، تعداد طبقات این حیاط و مناره‌ها افزایش می‌یابد. در واقع، حیاط خانه‌ی خدا قرار است شش طبقه شود. این ساخت‌وسازها در حج امسال، انجام طواف خانه‌ی خدا را به‌خاطر بسته شدن طبقات قدیمی‌تر با مصائبی همراه خواهد کرد.

بزرگ کردن حریم بیت عتیق برای جا دادن مسلمانان بیشتر، به تخریب بسیاری از آثار تاریخی منتسب به خاندان رسول اکرم (ص) منجر شده است، از جمله خانه‌ی حضرت خدیجه (س) و مسجد «الردم الاعلی»، محلی که زنان شهر مکه با رسول اکرم (ص) در آنجا بیعت کردند.

ساخت‌وساز فقط به داخل مسجدالحرام محدود نشده است؛ عربستان تصمیم دارد، 63 برج «هتلی» را در اطراف خانه‌ی خدا بسازد و با این کار تقریبا بیت عتیق میان ساختمان‌هایی مجلل محاصره می‌شود. هرچند این روزها هم خانه‌ی خدا در میان ماشین‌آلات سنگین و بازوهای فلزی بزرگ آن‌ها محصور شده است.

توسعه‌ی صحن داخلی مسجدالحرام، انجام اعمال عمره را برای زائران دشوار کرده و با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان که زمانی برای توقف طولانی‌تر زائران در این سرزمین است، روزهای سختی پیش رو است. قطعا این شرایط در موسم حج تمتع که جمعیت زائران معمولا به بیشتر از پنج‌میلیون نفر می‌رسد، دشوارتر هم خواهد بود و می‌طلبد دولت عربستان تا فرا رسیدن آن زمان، تدابیر و برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشد تا در انجام اعمال واجب زائران اختلالی ایجاد نشود.