به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بهارانه؛ ملیحه محمودخواه]  در بهار امسال برخلاف پیش‌بینی‌ها و نگرانی‌های مطرح‌شده، آسمان باران زیادی را به ما هدیه داد. بارندگی‌هایی که تا حدود زیادی کمبود باران در پاییز و زمستان گذشته را جبران کرد، به حدی که به گفته کارشناسان میزان بارندگی‌ها تنها ٣درصد از میانگین بارش‌های نرمال کمتر است. اظهاراتی که می‌تواند نویدبخش آن باشد که امسال و به خصوص در تابستان شرایط بهتری را نسبت به سال‌های گذشته خواهیم داشت. اما این باران‌ها برای همه خوشحالی به همراه نداشت و بارش‌های زودهنگام و در عین حال، سیل‌آسا در برخی از مناطق باعث شد تا کشاورزان در بعضی مناطق پربارش تا حدودی متضرر شوند. در این میان، شاید بیشترین خسارت را کشاورزان گندمکار دیده باشند، که نیازمند جبران خسارت توسط بیمه ها هستند.    

بارش‌ها همواره دو لبه تیز یک چاقو هستند. از یکسو نیاز آبی و شرب مصرفی شهروندان را تامین می‌کنند و از سویی ممکن است با خسارت‌هایی که به محصولات کشاورزی و باغی می‌زنند، باعث شوند تا بازار این محصولات در کشور تحت‌الشعاع قرار گیرد. صادق ضیاییان، رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی در گفت‌وگو با «شهروند» با ذکر اینکه امسال بارش‌های خوبی در کشور داشته‌ایم، می‌گوید: «این بارش‌ها خوشبختانه توانست کم‌بارشی‌های پاییز و زمستان را جبران کند و بسیاری از سد‌ها پرآب شوند و در بسیاری از مناطق نیز زمین‌های کشاورزی جان تازه بگیرند.»
اما ضیاییان در عین حال به نکته دیگری نیز اشاره کرده و می‌گوید: «‌نکته‌ای که در مورد این بارش‌ها باید گفت این است که پراکنش باران‌ها چندان مناسب نبوده است، به این معنا که با وجودی که امسال بارش‌ها ما را به میزان نرمال بارش رساند و تنها ٣درصد از میانگین کمتر بودیم، اما این بارش‌ها در مناطق مختلف به یک میزان نباریده است.»او با تاکید بر اینکه هنوز مناطق شمالی کشور به میانگین نرمال نرسیده است و نسبت به میانگین بلندمدت کم‌بارشی وجود دارد، تصریح می‌کند: «بیشتر بارش‌ها در مناطق جنوبی کشور رخ داده و این میزان بارش در استان‌های کرمانشاه، یزد، همدان، کردستان و سیستان‌وبلوچستان از نرمال بیشتر بوده است.»  رئیس مرکز پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات جوی سازمان هواشناسی به این موضوع اشاره می‌کند که این هفته نیز انتظار می‌رود که بارش‌های خوبی داشته باشیم و از روز یکشنبه شاهد بارش‌های جوی خوبی در کشور خواهیم بود که ابتدا از شمال‌غرب کشور آغاز شده و کم‌کم بخش‌های غربی کشور را دربرمی‌گیرد.  او درخصوص تاثیر این بارش‌ها بر بخش کشاورزی می‌گوید: «‌همیشه وجود باران و بارش‌ها در کشور بهتر از نبود آن است، اگرچه که بارش‌های بهاری به صورت رگبار و تگرگ است و در برخی از مناطق ضررهایی را به بخش کشاورزی وارد کند، اما فواید این بارش‌ها از نبود آن بسیار بیشتر است، چراکه از آنجا که ما پاییز کم‌بارشی داشته‌ایم، این بارش‌ها می‌تواند کمبود آب در زمستان را برای ما رفع کند.»

باران همیشه رحمت است
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی کشور نیز بر این باور است که همیشه تاثیر باران حتی اگر گاهی به صورت طبیعی آسیب‌رسان هم باشد، بهتر از کمبود باران است، چراکه در همه دنیا وجود آب به معنا و شرط بقاست. او در اینباره می‌گوید: «با وجود آنکه بارش‌های بهاری اصولا سیل آسان و خسارت‌زا هستند، اما با این وجود، بارش می‌تواند زمین را از مرگ و خشکسالی نجات دهد.»  این کارشناس اقلیم‌شناسی با تاکید بر اینکه در بهار امسال در شمال  استان خوزستان بیش از ١٧٥میلی‌متر باران باریده است، می‌گوید: «این موضوع شاید خسارت‌هایی را به بخش‌های مختلف وارد کند، اما نکته اینجاست که وجود بارش‌های بهاری در تامین آب تابستان بسیار اهمیت دارد، چراکه درختان در حال رویش هستند و به همین علت اگر خشکسالی داشته باشیم و باران در بهار کمتر از پاییز باشد، اثرش بسیار مخرب‌تر خواهد بود.»
او با ذکر اینکه در سال گذشته در پاییز بارش‌های بسیار کمی ‌داشتیم که میزان آن ٤٢درصد کمتر از نرمال بود، می‌افزاید:  «همین موضوع نگرانی‌های زیادی را برای تامین آب در تابستان ایجاد کرده بود. اما از انتهای زمستان، فروردین و اردیبهشت‌ماه امسال بارش‌ها رو به افزایش گذاشت و تا حدود زیادی این کمبود‌ها جبران شد.»

چشم امیدمان به بیمه‌هاست
محمد پورحسینی، کشاورزی از شهرستان شوش است. باران زمین ٥ هکتاری گندمش را به قول خودش ویران کرده و محصولش همه از بین رفته است. حالا او با زمینی بدون گندم مانده است.
خودش در این‌خصوص به «شهروند» می‌گوید: «٥هکتار زمین دارم که ارث پدری است. هر سال در هر هکتار ٣,٥ تن گندم برداشت می‌کردم و امسال محصول گندمم بیشتر از سال‌های قبل بود، اما بارندگی‌های هفته پیش همه زحمت‌هایم را نقش بر آب کرد، به طوری که شاید در هر هکتار کمتر از یک تن گندم هم برایم باقی نمانده باشد!» آهی می‌کشد و ادامه می‌دهد: «این موضوع را با جهاد کشاورزی شهرستان هم در میان گذاشتیم. آنها نیز به ما قول داده‌اند که خسارت وارده را به ما بدهند، چون زمین ما بیمه بود. فقط امیدوارم که این خسارت زودتر پرداخت شود تا بتوانیم کمی‌ از خسارت را جبران کنیم وگرنه نمی‌دانم چطور باید با این شرایط به کارم ادامه دهم.»

هم مثبت هم منفی
محمدجواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ‌نیز مانند دیگر کارشناسان معتقد است که بارندگی‌های بهاری، هم نکات مثبت دارد و هم منفی. او در اینباره به «شهروند» می‌گوید: «در بحث سفرهای زیرزمینی که با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم، این بارش‌ها به نفع ماست، چراکه سال‌ها شاهد خشکسالی بوده و در حوزه آب به شدت با مشکل روبه‌رو شده‌ایم. ضمن آنکه محصولاتی مانند طالبی و خربزه دچار مشکل شده و گل‌های میوه‌هایی که به قول معروف سردرختی هستند با بارش‌های رگباری از بین می‌روند، اما با وجود همه اینها باید بگوییم که وجود آب در بلندمدت این مشکل را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد، چراکه وجود خشکسالی ضرر بیشتری به کشاورزان وارد می‌کند».

خسارت ها آنقدر ها که می گویند نیست
سهرابی مجری طرح گندم وزارت جهاد میزان خسارت وارد شده به گندم کاران استان خوزستان را بسیار کمتر از ارقام مطرح شده در رسانه ها دانست و گفت این خسارت ها بر خلاف اطلاعات مطرح شده در شمال استان خوزستان است نه در جنوب استان . ضمن آنکه خسارت وارد شده احتمالا در حدود یکصد و پنجاه هزار تن است نه ششصد هزار تن . سهرابی اضافه می کند : گندمکارانی که بیمه بوده اند پس از برسی میزان خسارت توسط کارشناسان خسارتشان پرداخت می شود .
او اضافه می کند امسال برآورد می شود که بیش از ١٣,٥ تا ١٤ هزار تن گندم در کشور تولید شود که احتمالا در حدود ١٠.٥ تا ١١.٥ میلیون خرید تضمینی انجام شود

ضرر مقطعی و سود درازمدت
همانطور که گفته شد گندم بیشترین خسارت را بین محصولات کشاورزی دیده است. امین محمودی، کارشناس حوزه کشاورزی و امنیت غذایی، در گفت‌وگو با «شهروند» درباره مشکلاتی که این بارندگی‌ها برای کشاورزان ایجاد کرده، می‌گوید: «‌ما در سال بیش از ١٢٧میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌کنیم که اصلی‌ترین هدف ما تولید گندم است. سال گذشته در کشور بیش از ١٣میلیون تن گندم تولید شد و امسال بنا بر این بود که با تولید ١٤میلیون تن گندم امسال به خودکفایی صددرصدی گندم برسیم و علاوه بر تامین آرد مورد نیاز نانوایی‌ها از آرد تولیدی در صنعت فرآورده‌های غذایی نیز استفاده کنیم، این در حالی است که در حالت عادی به ٢میلیون تن ذخیره نیز برای ذخایر استراتژیک نیاز داریم.»
این کارشناس حوزه کشاورزی و امنیت غذایی بر این موضوع تاکید می‌کند که تغییرات اقلیمی‌ در همه کشورها وجود دارد و تاثیرات مهمی ‌را نیز بر بخش کشاورزی کشورها گذاشته و می‌گذارد، اما همه کشورهای پیشرفته برای حل این معضل به سمت توسعه و به‌روزرسانی آبخیزداری حرکت می‌کنند: «امسال اعتبارات خوبی در برنامه هفتم توسعه برای این موضوع در نظر گرفته شده است، اما تا رسیدن به نقطه ایده‌آل هنوز فاصله زیادی داریم تا بتوانیم تنش‌های آبی را در کشور برطرف کنیم. ما در بخش آبخیزداری هنوز کار زیادی برای انجام‌دادن داریم و باید برای آن برنامه‌ریزی و مدیریت داشته باشیم.»
به این ترتیب، به نظر می‌رسد که شاید در نگاه گذرا و در مقطعی یک‌ماهه این بارش‌ها به ضرر ما باشد، اما اگر به صورت بلندمدت و سالانه به آن نگاه کنیم، این بارندگی‌ها صددرصد مثبت است و ما را از تنش‌های آبی نجات خواهد داد. اما به شرط آنکه دولت هوای کشاورزان صدمه‌دیده در این بخش را داشته باشد و با تامین اعتبار صندوق‌های بیمه خسارت آنها هر چه زودتر بازگرداند تا آنها با انرژی بیشتر کار خود را برای محصولات سال آینده آغاز کنند. ضمن آنکه توزیع مناسب و اصلاح الگوی مصرف نان و محصولات آن نیز می‌تواند نقش موثری برای ادامه بی‌نیازی از واردات گندم به کشور داشته باشد.